Jak wspierać poczucie własnej wartości u dzieci?
Czym jest poczucie własnej wartości?
Psycholog pani Agnieszka Stein tak mówi o poczuciu własnej wartości:
„Dobrze, że jestem na świecie. Mam tu swoje miejsce i jestem potrzebny. Mam własną drogę do przejścia, własną lekcję do nauczenia i własne zadanie do wykonania. Nie jestem ani lepszy, ani gorszy od innych i nie ma nikogo na świecie takiego samego, jak ja. Jestem niepowtarzalny. W tej chwili może niewiele wiem i umiem, ale cały czas się uczę i rozwijam. Robię to we własnym tempie i najlepiej jak potrafię.”
Warto również zacytować Jespera Juula, pedagoga i terapeuty rodzinnego:
„Jestem w porządku i mam swoją wartość tylko dlatego, że istnieję”.
Zadbajmy o to, żeby dzieci uwierzyły w siebie poprzez:
- Dostrzeganie i akceptowanie takimi, jakimi są.
Akceptujmy dzieci z wadami i zaletami. Nie oznacza to oczywiście pozwalania na wszystko. Dbajmy o ich rozwój, stawiajmy granice, ale starajmy się akceptować ich osobowość, temperament. Uznawajmy uczucia dziecka, jego problemy za ważne, nie bagatelizujmy ich i nie podważajmy.
- Uczenie dzieci wyrażania swoich uczuć i nazywania emocji.
Należy mówić dzieciom, że wszystkie emocje są dobre. W rozmowie z dzieckiem posługujmy się językiem osobistym, mówmy o sobie, o tym co widzimy, opisujmy nasze uczucia. W ten sposób dzieci wiedzą, że mówienie o tym co same czują jest w porządku. Nauczenie dzieci wyrażania uczuć sprzyja szczerości i budowaniu zaufania, uczy je otwartości.
- Zachęcanie dzieci do samodzielnego rozwiązywania problemów, dokonywania wyborów.
Warto wspierać u dzieci możliwość podejmowania samodzielnych decyzji, ponieważ sprzyja to zwiększaniu pewności siebie, uwierzeniu we własne możliwości. Ponadto należy rozwijać u dzieci myślenie przyczynowo – skutkowe i zachęcać za każdym razem do szukania rozwiązania problemów, postarać się stać obok, być blisko, ale nie ingerować za mocno. Nie powinno się serwować dzieciom gotowych rozwiązań, lepiej je zapytać – jak uważają, co można w danej sytuacji zrobić? Niech dzieci poczują moc sprawczą i same próbują rozwiązywać swoje trudności.
- Docenianie wysiłku dziecka, a nie tylko efektu.
Starajmy się nie oceniać dziecka w kategoriach – dobry/zły, a raczej zwracajmy uwagę na to, ile wysiłku włożyło w daną czynność. Nazywajmy i opisujmy to, co dziecko zrobiło. Ważne jest żeby dziecko wiedziało, że wysiłek, starania są ważniejsze od sukcesu. W przyszłości zaowocuje to tym, że dziecko będzie prawdopodobnie lepiej znosiło niepowodzenie.
- Bycie razem z dzieckiem.
Zachęcajmy dzieci do wspólnej zabawy, czytania, spędzania czasu razem. Żadne kolejne zajęcia dodatkowe, tablet, gry komputerowe nie zastąpią relacji z drugim człowiekiem, z rodzicem, rodzeństwem. Dzieci powinny mieć zapewnione poczucie bezpieczeństwa, bliskości. Włączajmy dzieci do wspólnych obowiązków, do życia codziennego, sprawiajmy, żeby czuły się potrzebne, ważne. Dzieci lubią uporządkowany świat, nie czują się dobrze w chaosie, bez wyznaczonych granic, przekazywanych jasnych komunikatów.
- Wspieranie dzieci podczas przeżywania trudnych chwil.
Bądźmy przy dzieciach, kiedy jest im trudno, kiedy coś im się nie udało. Wysłuchajmy ich, nie zaprzeczajmy ich uczuciom. Okażmy wsparcie i wiarę w to, że następnym razem pójdzie lepiej.